Kώστας Kαββαθάς
EN ΛΕΥΚΩ«...Εδώ λοιπόν, αγαπητοί και πιστοί αναγνώστες. Εραστές του ανοικτού δρόμου
(και των ανοικτών μυαλών), υπηρέτες μιας ιδέας που γεννήθηκε στις
ξεχασμένες ειδικές διαδρομές, που μεγάλωσε στα εργαστήρια έρευνας και
εξέλιξης και στα πιτ των μεγάλων αγώνων ταχύτητας και αντοχής...»
Διδυμότειχο Blues;
ΠΟΣΕΣ περιπτώσεις παράνομων αποσύρσεων, πόσες περιγραφές τσαλακωμένων
λαμαρίνων, πόσα ρεπορτάζ για AMO «μαϊμούδες» μπορεί ν? αντέξει ο άνθρωπος;
Πόσα «αποκλειστικά» ρεπορτάζ για το αν θα «φθηνήνουν» τ? αυτοκίνητα τώρα
που μπήκαμε στην EOK και πόσες προειδοποιήσεις για τα πρόστιμα που
επιβάλλει ο νέος KOK μπορεί να υπομείνει; Έρχεται μια στιγμή που, όλα αυτά
σε κάνουν να ψάχνεις για το πλησιέστερο (πνευματικό) καταφύγιο.
Αν η Ελλάδα σε πληγώνει η αυτοκινητιστική εικόνα της σε εξουθενώνει.
Τριάντα χρόνια τώρα, κάθε ώρα, κάθε μέρα, κάθε μήνα, τα ίδια και τα ίδια.
Κι? όλοι εμείς, αναγνώστες και δημοσιογράφοι, να κάνουμε ότι δεν τα
βλέπουμε προσπαθώντας να διατηρήσουμε στη ζωή μια εικόνα, μια ιδέα που έχει
πεθάνει εδώ και καιρό.
Ας είμαστε ειλικρινείς.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που οδηγήσαμε τ? αυτοκίνητό μας στη διαδρομή από
τη Σπάρτη στην Καλαμάτα, που προβληματιστήκαμε απ? τη συμπεριφορά των
ελαστικών, των φρένων ή των αμορτισέρ και, έστω σκεφθήκαμε, να τ? αλλάξουμε
με άλλα, καλύτερα; Το 99% του χρόνου μας καταναλώνεται στα μποτιλιαρίσματα
και στην αποφυγή των θανάσιμων παγίδων που επιφυλάσσει η κυκλοφορία στους
ελληνικούς δρόμους. Πώς να έχεις διάθεση να οδηγήσεις όταν, κάθε πρωί,
πρέπει να διασχίσεις τους ποταμούς της λαμαρίνας που ρέουν από και προς το
«κέντρο» της πόλης που ζεις και εργάζεσαι, όταν έχεις να αντιμετωπίσεις
τους μικρούς και μεγάλους «δακτύλιους», τα ραντάρ, τα πρόστιμα, αλλά πάνω
απ? όλα, τη μιζέρια που εκφράζεται με την παρουσία των δεκάδων χιλιάδων
εποχούμενων εμποδίων που παριστάνουν τους οδηγούς;
Ποιό είναι τελικά σήμερα το αντικείμενο του... πόθου; H απόκτηση και η
χρήση ενός οχήματος σ? ένα περιβάλλον σαν αυτό που μόλις περιέγραψα ή, η
ικανοποίηση της διπλής απαίτησης για ελεύθερη μετακίνηση και προσωπική
ικανοποίηση πάνω στην οποία και κτίστηκε αυτό το περιοδικό;
Παρά τα χίλια δυο προβλήματα πιστεύω ότι, για τους περισσότερους από τους
αναγνώστες των 4T, ισχύει το δεύτερο. Μπορεί να έχουμε χρόνια να
διασχίσουμε τον Ταΰγετο ή να λάβουμε μέρος σε κάποιον αγώνα, αλλά πάντα
αντιμετωπίζουμε το αυτοκίνητο μ? ένα διαφορετικό τρόπο απ? τον υπόλοιπο
κόσμο. Πρώτα απ? όλα κανείς από μας δεν το βλέπει σαν αντικείμενο
κοινωνικής ή οικονομικής καταξίωσης. Στα 23 χρόνια που κυκλοφορεί αυτό το
περιοδικό έχω μιλήσει με πολλές εκατοντάδες αναγνώστες, ανθρώπους που
συνάντησα στο δρόμο, στους αγώνες, στο γραφείο, σε σπίτια κοινών φίλων και
είδα ότι όλοι ανήκαν σ? ένα διαφορετικό κόσμο. Ανθρωποι ευγενικοί, καθαροί,
συγκροτημένοι που, όχι λίγες φορές, ομολόγησαν ότι διαβάζουν τους 4T παρ?
όλο το ότι δεν τους ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τ?... αυτοκίνητα!
«Τότε γιατί», ρώτησα.
«Για ό,τι άλλο εκφράζετε μέσα απ? τα γραπτά σας» απάντησαν κάνοντάς με τον
πιο ευτυχισμένο διεθυντή σύνταξης στον κόσμο.
Κι? εδώ ακριβώς τίθεται το ερώτημα. Πόσοι έχουν πλέον απομείνει απ? την
παλιά σχολή; Οι ψυχροί αριθμοί μας ανεβάζουν (για το 1992) στους 78.000.
Τόσοι ήταν εκείνοι που αγόραζαν κάθε μήνα το περιοδικό από το περίπτερο. Οι
έρευνες αναγνωσιμότητας (που λένε πόσοι διαβάζουν κάθε έντυπο) δείχνουν ότι
οι 4T διαβάζονταν, κάθε μήνα, για την ίδια χρονική περίοδο, από 230-236.000
Έλληνες και Ελληνίδες. Αν λάβουμε υπ? όψη τις «επιθέσεις» που υφιστάμεθα
από τα κάθε λογής έντυπα που εμφανίστηκαν με το «άνοιγμα» της αγοράς του
αυτοκινήτου στη χώρα μας, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι αναγνώστες
εγκρίνουν τις θέσεις που εκφράζονται απ? το περιοδικό.
Αλλά, ας υποθέσουμε, ότι δεν τις ενέκριναν... Θα αλλάζαμε μορφή και
«φιλοσοφία» για να ικανοποιήσουμε ένα κοινό που δεν καταλαβαίνει τη
«γλώσσα» που μιλάμε;
Και βέβαια όχι! Αν, για κάποιο απίθανο λόγο, οι σύντροφοι του ταξιδιού που
ξεκινήσαμε το 1970, αλλά και όσοι ήλθαν κοντά μας αργότερα μας
εγκαταλείψουν, οι 4TPOXOI δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης. Θα «πεθάνουν» το ίδιο
ευγενικά όπως γεννήθηκαν. Μόνο η σκέψη ότι θα είμαστε αναγκασμένοι να
γράφουμε για τους οδηγούς των Ματσατούτσου 1.6 GLX μας κάνει να τρέμουμε!
Υπάρχει βέβαια και ο αντίλογος που λέει: γιατί δεν προσπαθείτε να φέρετε
αυτούς τους ανθρώπους κοντά σας, να τους δείξετε ότι, το αυτοκίνητο δεν
είναι μόνο δυστυχήματα, ρύπανση και κυκλοφοριακό άγχος, αλλά και όχημα για
μια άλλη ποιότητα ζωής;
H απάντηση είναι απλή και, ίσως, ολίγον εγωιστική: δεν μας ενδιαφέρουν οι
άνθρωποι που δεν ενδιαφέρονται! Όσοι είχαν την ανάγκη ν? ακούσουν αυτά που
είχαμε να πούμε «ανακάλυψαν» τους 4T (και οι 4T «ανακάλυψαν» τους
αναγνώστες τους).
Εδώ λοιπόν, αγαπητοί και πιστοί αναγνώστες. Εραστές του ανοικτού δρόμου
(και των ανοικτών μυαλών), υπηρέτες μιας ιδέας που γεννήθηκε στις
ξεχασμένες ειδικές διαδρομές, που μεγάλωσε στα εργαστήρια έρευνας και
εξέλιξης και στα πιτ των μεγάλων αγώνων ταχύτητας και αντοχής. Τι μπορεί να
καταλάβει ο αγριάνθρωπος με τη χαμηλωμένη «μερσεντέ» ή ο νεαρός φλώρος με
το μεταποιημένο GTi από την ομορφιά μιας νύχτας στις χιονισμένες ειδικές
των παλιών Μόντε Κάρλο, από την προσπάθεια των οδηγών των Μερτσέντες
300SLR, των Τζάγκιουαρ D-Type, των Πόρσε 917 και των τετράλιτρων,
12κύλινδρων Φεράρι στις 24 Ώρες του Μαν; Ποιός από τους αναγνώστες που
αλιεύονται από τις διαφημίσεις των τηλεοπτικών καναλιών, μπορεί να
καταλάβει τι σήμαινε (και σημαίνει ακόμα και σήμερα) το Τάργκα Φλόριο της
δεκαετίας του ?60;
Μα και σήμερα γίνονται αγώνες θα πείτε. Σίγουρα έχουν κι? αυτοί ενδιαφέρον.
Αλήθεια; Πού είναι το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Αντοχής Σπορ Αυτοκινήτων;
Τόφαγαν οι «κανονισμοί» και οι μάχες συμφερόντων που δίνονται, όχι πλέον
στις πίστες, αλλά στα γραφεία της FISA στο Παρίσι. Που είναι τα αυτοκίνητα
της Φόρμουλα Ένα που τα σχεδίαζαν μηχανικοί που το κοινό γνώριζε και
εκτιμούσε και τα οδηγούσαν πραγματικοί άνθρωποι σαν τον Στέρλινγκ Μος, τον
Τζίμι Κλαρκ, τον Τζον Σέρτις, τον Μάικ Χόθορν και άλλους που έλαμψαν σαν
αστέρια στο αυτοκινητιστικό στερέωμα...
H μόνη μορφή αγώνων που ακόμα αντέχει στην ισοπεδωτική ορμή των δολαρίων
και των mass media είναι τα Ράλλυ, αλλά και αυτά, όπως διάβασα τελευταία
στους... 4T, πνέουν τα λοίσθια.
Είτε μας αρέσει, είτε όχι μπήκαμε σε μια νέα εποχή για το «αυτοκίνητο». Σε
μια εποχή όπου ο καθένας πουλάει ό,τι θέλει, γράφει ό,τι θέλει και λέει
ό,τι θέλει. Μια εποχή που οι παλιές αξίες ξεχνιώνται, αλλά δεν εμφανίζονται
καινούργιες. Εκτός και αν σήμερα, θεωρούμε «αξία» τα μαύρα εκατομμύρια που
επιτρέπουν στους κάθε λογής ξιπασμένους να κυκλοφορούν με πανάκριβα
αυτοκίνητα και ακόμα πιο ακριβά γιοτ. Αν αυτές είναι αξίες να τις χαίρονται
αυτοί που τις κατέχουν, τις προβάλλουν και τις υπηρετούν. Εμείς θα μείνουμε
μ? αυτές που, επί 23 χρόνια τώρα, εκφράζονται σ? αυτές εδώ τις σελίδες.
ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΩ τα κείμενά μου και δεν ξέρω αν πρέπει να χαμογελάσω ή να...
κλάψω. Τι έχω πάθει και, αντί κάθε μήνα να γεμίζω αυτές τις σελίδες με
«προβληματισμούς» για τον νέο KOK και την κυκλοφορία στο «κέντρο» της
Αθήνας, θίγω θέματα που, στην πλειοψηφία τους, καμιά σχέση δεν έχουν με τ?
αυτοκίνητα. Τί κρύβεται άραγε πίσω απ? αυτό; Μήπως «σνομπάρω» τ?
αυτοκίνητο; Μήπως δαγκώνω το χέρι που μου δίνει και τρώω; Μήπως θα ήταν
καλύτερα να μην απασχολώ τους ανθρώπους που μου κάνουν την τιμή να με
διαβάζουν, με μη αυτοκινητιστικά θέματα;
Μέγα το δίλημμα και, παρά τις δεκαετίες που έχουν περάσει, απάντηση δεν
κατάφερα να δώσω.
Ένα παράδειγμα: κάθε μέρα αντιμετωπίζω την κινούμενη άμμο των μίζερων
«οδηγών» που σέρνουν την ύπαρξή τους στη μέση του δρόμου, μπλοκάροντας την
κυκλοφορία και επιτείνοντας το πρόβλημα της ρύπανσης. Αδιάφοροι, άσχετοι,
τυφλοί και κουφοί στήνονται μπροστά σου και κυλάνε τα οχήματά τους προς το
άγνωστο.
Αλλο: τα τροχαία. Τριάντα χρόνια τώρα γράφω (γράφουμε) γι? αυτά και το
αποτέλεσμα(;) είναι ακόμα ένας «νέος» Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας. Που για
να εφαρμοστεί προϋποθέτει την ύπαρξη πρώτα καλών οδηγών, μετά κοινωνικά
υπεύθυνων πολιτών, πολυάριθμων, ειδικά εκπαιδευμένων αστυνομικών και,
βέβαια, κατάλληλων μέσων. Πόσοι είναι οι καλοί οδηγοί και οι κοινωνικά
υπεύθυνοι πολίτες στην Ελλάδα; Πόσοι οι αστυνομικοί που, εκτός από το να
μοιράζουν κλήσεις για «παράνομη» στάθμευση και «υπερβολική» ταχύτητα (πήρα
κι? εγώ μία στην «παραλιακή») είναι σε θέση να ξεχωρίσουν ένα καλό από ένα
κακό οδηγό; Δέκα; Είκοσι; Και τί μπορούν να κάνουν αυτοί οι λίγοι μέσα στο
καθολικό αλαλούμ;
Θα μπορούσα να συνεχίσω με χίλια δυο άλλα, αλλά κάπου αισθάνομαι ότι, εκτός
από τον εαυτό μου, θα κοροϊδέψω κι? εσάς. Τί αξία μπορεί να έχουν πλέον
αυτά το θέματα για τον απηυδισμένο, από τα χίλια δυο προβλήματα της ζωής σ?
αυτή την άναρχη χώρα, αναγνώστη; Καμία. Το ίδιο ισχύει για όλα τα υπόλοιπα
αυτοκινητιστικά θέματα από την «απόσυρση» μέχρι το «δακτύλιο» και την
τοποθέτηση καταλυτών στα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.
Μα, θα πείτε, οι 4TPOXOI δεν έχουν μόνο τέτοιους αναγνώστες. Έχουν και
νέους, που δεν έχουν ακόμα φθαρεί από την νεοελληνική πραγματικότητα. Νέους
γεμάτους πίστη, όνειρα και ελπίδες που διψάνε να μάθουν τα πάντα.
Τα πάντα ναι, αλλά όχι τις διαδικασίες της... απόσυρσης. Αυτό το θέμα
καλύπτεται το πολύ μ? ένα μονόστηλο στις σελίδες των ειδήσεων. Πιστεύω (και
διορθώστε με αν κάνω λάθος) ότι άλλες είναι οι προτεραιότητές τους, ίσως οι
ίδιες μ? αυτές που εκφράζονται μέσα απ? αυτές εδώ τις σελίδες.
Τα τελευταία 2-3 χρόνια έχω πολλές φορές εκφράσει την άποψη ότι, κάτι έχει
αρχίσει ν? αλλάζει στη νεολαία. Έχω μιλήσει για μια νέα γενιά που άρχισε να
κάνει δειλά την εμφάνισή της γύρω στο 1985 και που, κάθε χρόνο, γίνεται όλο
και πιο ισχυρή. Στις14 Φεβρουαρίου στο BHMA της Κυριακής ο Πέτρος Ευθυμίου
και η Συλβάνα Ράπτη αφιερώνουν τρεις ολόκληρες σελίδες σ? αυτήν την τόσο
σημαντική εξέλιξη στα A.E.I.
Σας μεταφέρω ένα απόσπασμα: «...Σίγουρα όμως, η πιο δυναμική ομάδα, το
ανερχόμενο ρεύμα στο ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι σήμερα η _γενιά της
μάθησης_, οι διψασμένοι για γνώση, οι αμιλλώμενοι για βαθμό, τα παιδιά που
έχουν φιλοδοξίες πολύ πέραν της απλής απόκτησης πτυχίου. Επιδιώκουν και
μεταπτυχιακές σπουδές, είτε στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό, ενώ έχουν
έντονη την αίσθηση του ανταγωνισμού που τους αναμένει στην αγορά εργασίας.
H σκέψη τους έχει ευρωπαϊκό ορίζοντα: δεν επιδιώκουν να είναι επαρκής μόνο
στα ελληνικά μέτρα, αλλά συγκρινόμενοι με τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής
πραγματικότητας, της οποία νιώθουν έντονα την πρόκληση και την πίεση...»
Θα ήταν άραγε λάθος αν έλεγα ότι, σ? αυτή τη μεταστροφή συνέβαλαν λίγο και
οι... 4TPOXOI με τα κείμενα και τη θέση τους απέναντι στα προβλήματα της
χώρας και της παιδείας;
Ας απαντήσουν οι χιλιάδες νέοι που γραπτά ή προφορικά μας έχουν πει ότι,
ήταν η σκέψη και στάση αυτού του περιοδικού που τους έκανε να στραφούν προς
τα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία. Σε εποχές όπου τα μόνα «όπλα» των
«ανταγωνιστών» μας είναι η συκοφαντία και η λάσπη έχουμε ανάγκη τον
κρυστάλλινο λόγο τους.
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ BLUES; Ακόμα μια παλιά μας ιδέα που έγινε πραγματικότητα και
που, μαζί με τα δεκάδες άλλα παρόμοια ρεπορτάζ, δίνουν το στίγμα των 4T. Με
μια Πόρσε Καρέρα 2, ένα αυτοκίνητο που εκφράζει καλύτερα απ? οτιδήποτε την
ιδέα της αυτοκίνησης, ξεκινήσαμε από το νοτιότερο άκρο της πατρίδας μας και
φθάσαμε στο Διδυμότειχο. Κι? αυτό δεν το κάναμε για να «δοκιμάσουμε» τ?
αυτοκίνητο (πόσοι ενδιαφέρονται ή μπορούν ν? αποκτήσουν μια Καρέρα;), αλλά
για να δοκιμάσουμε τους εαυτούς μας, να (ξανα)ανακαλύψουμε τη χώρα μας και
να συμπαρασταθούμε σ? εκείνους τους νέους που έχουν αναλάβει το βαρύ έργο
της φύλαξης των συνόρων (για να μπορούν τα διάφορα βουτυρόπαιδα να κάνουν
άνετα «καταλήψεις» στα σχολεία).
Ταπεινοί προσκυνητές μιας πατρίδας που δολοφονείται από τους ίδιους της
τους κατοίκους, θαυμαστές της ιστορίας, της φύσης και των ποιητών της,
Έλληνες όπως μας θέλει ο μπάρμπα Γιάννης Μακρυγιάννης, προσπαθήσαμε για μια
ακόμα φορά να πούμε ότι, το αυτοκίνητο δεν είναι παρά ένα άψυχο αντικείμενο
αν δεν το χρησιμοποιείς σωστά στη δουλειά, στο ταξίδι, στην εκδρομή.
ΕΝΑΣ ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ. O βολεϊμπολίστας του Ολυμπιακού Θανάσης
Μουστακίδης απαντά στις ερωτήσεις του Θανάση Λάλα στο BHMA της 14.2.
Θ.Λ.: Τέσσερα ακόμα υπέροχα πράγματα που γίνονται με τα χέρια.
Θ.Μ.: H ζωγραφική, η μουσική, η γλυπτική, το πιλοτάρισμα ενός αεροπλάνου!
Θ.Λ.: Ένα κρυφό μου όνειρο.
Θ.Μ.: Να πετάξω κάποια στιγμή μ? ένα αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας.
Θ.Λ.: Δύο πράγματα που δεν θάχανα με τίποτα στον κόσμο.
Θ.Μ.: Ένα τεύχος των περιοδικών «Πτήση» και «4ΤΡΟΧΟΙ». Έχω όλα τα τεύχη!
Να είσαι καλά Θανάση Μουστακίδη. Κι? εμείς δεν θα χάναμε με τίποτα στον
κόσμο αναγνώστες σαν κι? εσένα.
KAI KATI ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ (για τους απανταχού συκοφάντες και ψιθυριστές): Προς γαρ
το τελευταίο εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται ή, ο καθ? ένας
κρίνεται από την ιστορία του._Κ.Κ.